Phân tích bài thơ Cáo bệnh, bảo mọi người của Mãn Giác Thiền Sư – Ngữ văn lớp 10

Bạn đang xem: Phân tích bài thơ Cáo bệnh, bảo mọi người của Mãn Giác Thiền Sư – Ngữ văn lớp 10 tại thcsdongphucm.edu.vn

Đề bài: Phân tích bài thơ “Bịnh ai kể” của Thiền sư Mãn Giác Thiền sư

Thời Lý (1009-1225), Thăng Long trở thành kinh đô của Đại Việt. Sau chiến thắng sông Cầu – Như Nguyệt (1076), nền độc lập của nước ta được củng cố, ý thức dân tộc phát triển mạnh mẽ. Nền giáo dục được mở mang, kinh tế nông nghiệp và thủ công nghiệp phát triển khá thịnh vượng. Phật giáo trở thành quốc giáo. Việc xây chùa, đúc chuông, tạc tượng, in kinh Phật diễn ra sôi nổi khắp nơi. Nhiều thiền sư được triều đình kính trọng. Họ là những người kiệt xuất, có đức độ, tài cao, giỏi văn thơ, lưu danh sử sách.

Trong số đó, Mãn Giác Thiền sư (1052 – 1096) là một cao tăng có hồn thơ cao đẹp. Bài “Bệnh tật bảo mọi người” (Cáo tật) được thiền sư đọc cho các đệ tử nghe khi lâm trọng bệnh, trước khi qua đời. Nguyên văn là một bài kệ (sutta) hàm chứa triết lý Phật giáo sâu xa, nhưng mới mẻ, gợi cảm, đầy chất thơ. Nguyên văn bằng tiếng Hán, đây là bản dịch bài thơ:

“Xuân qua trăm hoa rụng,

Xuân về, trăm hoa cười.

Trước mắt, đi mãi mãi,

Trên đầu, già sắp đến.

Đừng tưởng xuân tàn, hoa tàn,

Đêm qua trước cành mai sân cỏ”

(Ngô Tất Tố dịch)

Đoạn thơ- đoạn thơ đã nói lên quy luật của sự sống và tự nhiên, thể hiện thái độ của nhà sư trước quy luật sinh diệt trong cõi người, sự sinh diệt và trường tồn trong vũ trụ.

“Có bệnh ai bảo” gồm 6 câu, cứ 2 câu lại tạo thành một liên kết song song, hài hòa, để lại nhiều ấn tượng thú vị.

Hai câu đầu nói về sự luân chuyển của bốn mùa, điển hình là vần xuân. Mỗi độ xuân về, trăm hoa đua nở (bó hoa) đua nhau khoe hương sắc.

Hình ảnh “trăm hoa cười” tượng trưng cho sức sống mãnh liệt, vẻ đẹp của thiên nhiên cây cỏ mùa xuân. Nhựa xuân, hương xuân… còn gì đẹp hơn? Và khi mùa xuân qua đi, ngày tháng sẽ trôi nhanh theo mùa hè, chuyển sang thu rồi đông, chẳng mấy chốc lại sang xuân… cây cỏ, hoa lá, sinh vật cũng thay đổi sinh sôi, lụi tàn theo 4 mùa, năm tháng. Khi mùa xuân đi qua, “trăm hoa rụng” (hoa rơi) theo quy luật tự nhiên. Hai câu thơ mang màu sắc triết luận, khái quát quy luật tồn tại của tự nhiên và sự vận động của thời gian. Mùa xuân, cũng như cuộc sống tự nhiên, biến đổi không ngừng: “xuân đi” rồi “xuân đến”, “hoa nở” rồi “hoa tàn”… Mùa xuân là vĩnh cửu. Cây cỏ, trăm hoa cũng như vạn vật, con người đều bị chi phối bởi những quy luật khắc nghiệt của tự nhiên:

“Xuân qua trăm hoa rụng,

Xuân về trăm hoa cười”

Bước xuân “đi… sang”, cũng như trăm hoa “rơi… nở”, một cách nói giàu cảm xúc, biến câu thơ vốn khô khan thành một câu thơ hay và đẹp. Qua đó ta thấy tâm hồn thiền sư thật cao đẹp!

Hai câu tiếp theo, Mãn Giác nói về chuyện người, chuyện đời. Trong cõi nhân gian, vạn vật không ngừng phát triển, vận động theo năm tháng. “Trước mắt, đi mãi… Cũng như con người, có sinh có tử, có khỏe có lúc ốm đau, bệnh tật, có lúc ốm đau. .Quy luật của cuộc đời là thế!thanh thản: Người đã già, đã “ốm”, nhất định sẽ “qua đời” (chết).Đó là lẽ thường tình, không có gì đáng sợ, đáng lo ngại.Ý tứ và triết lý của câu thơ vô cùng cao siêu .Học cách yêu đời thanh thản – làm chủ cuộc đời:

“Trước mắt, đi mãi,

Trên đầu, già sắp đến.

Đoạn thơ khép lại bằng hai câu tuyệt, đã được lưu truyền từ lâu như một câu thơ hay trong một bài thơ cổ:

“Xuân hoa để bạn Mac vẫn lạc quan,

Hầu hết các gia đình đều trân trọng việc tiêu tiền vào ngày mai

(Đừng nghĩ rằng hoa sẽ rụng vào mùa xuân,

Đêm qua trước cành mai sân).

Hai từ “thèm ăn” (đừng nghĩ) như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng, hãy ngâm thìa. Câu thơ có cấu trúc liên hoàn, tương phản: “hoa rụng” và “nhành mai” nở. Hình ảnh “nhất chi mai” là một thi liệu ta thường gặp trong thơ cổ. “Bên bờ: Nhất chi mai”, (Bên suối: một nhành mai) – Hồ Chí Minh… nhành mai tượng trưng cho vẻ đẹp trong sáng, thanh cao và huy hoàng của thiên nhiên và con người. Trong bài thơ này, hoa mai trong tiết xuân là một ẩn dụ nghệ thuật, nhà thơ lấy đó để nói về mình, chỉ về mình, thể hiện một quan niệm sống của kẻ sĩ chân chính: vạn vật sinh thành, tồn tại. sống chết, sinh, lão, bệnh, tử… nhưng một người tu hành chân chính và giác ngộ có thể vượt ra ngoài vòng sinh tử, ngoài quy luật tự nhiên như cành mai nở vào mùa xuân và tàn khi trăm hoa đua nở. đã ngã! Vậy thì chúng ta (Mãn Giác thiền sư) bị “bệnh” là chuyện thường, theo quy luật tự nhiên, có gì phải lo? “Thác là thể thanh tao, nhưng cũng là tinh hoa” (Truyện Kiều). Ngoài triết lý sâu sắc của đạo Phật được cụ thể hóa và hình tượng hóa qua hình ảnh “nhất chi mai”, câu thơ còn ẩn chứa một ý nghĩa cao đẹp: người xuất gia rất lạc quan, yêu đời. Với ông, thiên nhiên muôn màu, ngát hương, tràn đầy nhựa sống, tươi trẻ, sức sống không ngừng vươn lên mạnh mẽ theo dòng chảy của thời gian.

Câu thơ “Báo cái tật làm người” thể hiện một cốt lõi, một quan niệm sống cao đẹp của một vị thiền sư thanh cao. Tư tưởng Phật giáo hòa quyện với thơ ca, tầm cao và chiều sâu của triết lý Phật giáo được khoác lên mình những vần thơ đẹp, giàu hình ảnh và cảm xúc.

Câu thơ đã trở thành một bài thơ cổ, đã đi một thiên niên kỷ. Đọc bài “Báo thân tàn dân” ta cảm kích tinh thần yêu đời yêu đời của thiền sư, ta yêu vẻ đẹp trong trắng của nhành mai nở vào mùa xuân rồi tàn úa. Dư vị của bài thơ như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng: hãy làm chủ thiên nhiên, làm chủ cuộc đời và làm chủ chính mình, để yêu đời, yêu cuộc sống, lao động và học tập say mê.

Xem thêm các bài văn mẫu phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 10:

Các bài giải bài tập lớp 10 sách mới:

Trường THCS Đồng Phú

cao-benh-bao-moi-nguoi.jsp

Giải bài tập lớp 10 theo sách mới môn học

Bạn thấy bài viết Phân tích bài thơ Cáo bệnh, bảo mọi người của Mãn Giác Thiền Sư – Ngữ văn lớp 10 có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích bài thơ Cáo bệnh, bảo mọi người của Mãn Giác Thiền Sư – Ngữ văn lớp 10 bên dưới để Trường THCS Đồng Phú có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: thcsdongphucm.edu.vn của Trường THCS Đồng Phú

Nhớ để nguồn bài viết này: Phân tích bài thơ Cáo bệnh, bảo mọi người của Mãn Giác Thiền Sư – Ngữ văn lớp 10 của website thcsdongphucm.edu.vn

Chuyên mục: Văn học